Spaltisten har vore i Hellas for første gong etter at pesten slo til, i eit ope tidsvindauge utan restriksjonar og munnbind, vaksinesertifikat og karantene, mellom nye smittebølgjer og SAS-streikar.

Ikkje all mat får like mykje merksemd: Medan ordet pasta gjev nærare 2 milliardar treff på Google og pizza kjem heilt opp i 2,8 milliardar, er ikkje tomatsaus nemnt på internettet meir enn 542 000 gonger.

Eit fenomen som tida har slege i hel: hengeparti. Etter fire–fem timar kunne ein i gamle dagar få litt mat og svevn. Spelaren som var i trekket, skreiv ned trekket sitt utan å syna det til motstandaren. Trekket vart lagt i ein konvolutt, som domaren opna etter pausen. I dag er analyseprogramma altfor sterke til at spelarane kan få ein pause undervegs.

I siste halvpart av 1800-talet vart det som var av norsk korndyrking, utkonkurrert av billeg importert korn, først og fremst frå Ukraina og Midtvesten.

Ellevill bruk av vill kan nok gå folk på nervane, men å slå vilt om seg med sjuk og sinnssjuk eggjar opp endå fleire. Seiemåtane «heilt vilt» og «heilt (sinns)sjukt» tyder mykje det same, og dei vert nytta om både gledelege og leie hendingar. Her skal me ikkje forvilla oss inn i det ordskiftet. Me nøyer oss med å slå fast at ord jamt vert tekne i bruk på nye måtar. Ein gong i tida var det radt nokon som meinte at det var merkeleg å nytta vill om tap av orienteringssansen («gå seg vill»).

Mange lesarar er opptekne av vêret. I Klok-redaksjonen tek me publikum på alvor, og difor sender me kvar sommar ein medarbeidar ned til Middelhavet for å undersøkje om vêret i Liguria er noko å skrive heim om. Tilfeldigvis vart det også denne gongen boklækjaren som fekk den ansvarstunge oppgåva. Ingenting nytt under sola der, altså.

I 1948 reiste Herman Wildenvey til Portugal, til strand- og kasinobyen Estoril, rett ved Lisboa. Der skreiv han «Portugisisk» – ein diktsyklus av fire dikt som kom på prent i samlinga Polyhymnia (1952). Den gongen var Wildenvey mellom få nordmenn som reiste til «Syden». I dag kan mange kjenne seg att i dikta, ja, særleg no, etter to år med korona, kunne vi skrive under på desse versa: «Et frikvarter fra det kalde nord/ måtte vel finnes et sted på jord./ Jeg fant det i Estoril» og «Men la meg fortelle om skjønn natur/ her under solens diktatur».

2. Den polske nobelprisvinnaren Henryk Sienkiewicz skreiv romanen Quo vadis?, om romerske kristenforfølgingar. Kva tyder den latinske tittelen?

I gammal tid var det vanleg å tru at dei underjordiske kunne kaste sjukdom på folk og husdyr. I mange fjøs kunne det vere ein spesiell bås som ikkje kunne nyttast fordi han var huldrefolket sin. På slike «hørd-båsar» ville kyrne på garden stå i fare for å døy av brå og uforklarleg sjukdom, og båsane fekk dermed stå tomme.

Eg ligg på toppen av eit gigantisk leikestativ og tenkjer i mitt stille sinn at dette er fantastisk. Barnebarnet mitt har opna auga mine for ei heilt ny verd fylt med teknologi. Dyktige ingeniørar saman med pedagogar har brukt all sin kreativitet for at me aldri skal gå lei av å utfordra eigen kropp og eigne sansar. Me dreg frå leikeplass til leikeplass og oppfører oss som ungar i ein godtebutikk der leikeapparata står i kø. Fyrst prøver me det eine, så det andre i ein evig runddans. Ho og eg vert aldri lei. Rett attved oss turnar ein godt vaksen mann i nokre andre apparat. No leikar alle generasjonar. Dette er det eg kallar framsteg. Kva hadde eg av leikeapparat i min barndom mellom blokkane på Landås i Bergen? Ingen. Rett nok likte eg å klatra i lyktestolpane og kjenna lukta av sink i nevane, men det var neppe eit samfunn lagt til rette for leik.

På idrettshøgskulen hadde eg praksis på Beitostølen Helsesportsenter. Her trefte me menneske med ulike funksjonshemmingar. Nokre sumde for fyrste gong, nokre vart hekta på boccia, mens andre konkurrerte på toppnivå i paraidrett.

Spaltisten har vore i Hellas for første gong etter at pesten slo til, i eit ope tidsvindauge utan restriksjonar og munnbind, vaksinesertifikat og karantene, mellom nye smittebølgjer og SAS-streikar.

Ikkje all mat får like mykje merksemd: Medan ordet pasta gjev nærare 2 milliardar treff på Google og pizza kjem heilt opp i 2,8 milliardar, er ikkje tomatsaus nemnt på internettet meir enn 542 000 gonger.

Eit fenomen som tida har slege i hel: hengeparti. Etter fire–fem timar kunne ein i gamle dagar få litt mat og svevn. Spelaren som var i trekket, skreiv ned trekket sitt utan å syna det til motstandaren. Trekket vart lagt i ein konvolutt, som domaren opna etter pausen. I dag er analyseprogramma altfor sterke til at spelarane kan få ein pause undervegs.

I siste halvpart av 1800-talet vart det som var av norsk korndyrking, utkonkurrert av billeg importert korn, først og fremst frå Ukraina og Midtvesten.

Ellevill bruk av vill kan nok gå folk på nervane, men å slå vilt om seg med sjuk og sinnssjuk eggjar opp endå fleire. Seiemåtane «heilt vilt» og «heilt (sinns)sjukt» tyder mykje det same, og dei vert nytta om både gledelege og leie hendingar. Her skal me ikkje forvilla oss inn i det ordskiftet. Me nøyer oss med å slå fast at ord jamt vert tekne i bruk på nye måtar. Ein gong i tida var det radt nokon som meinte at det var merkeleg å nytta vill om tap av orienteringssansen («gå seg vill»).

Mange lesarar er opptekne av vêret. I Klok-redaksjonen tek me publikum på alvor, og difor sender me kvar sommar ein medarbeidar ned til Middelhavet for å undersøkje om vêret i Liguria er noko å skrive heim om. Tilfeldigvis vart det også denne gongen boklækjaren som fekk den ansvarstunge oppgåva. Ingenting nytt under sola der, altså.

I 1948 reiste Herman Wildenvey til Portugal, til strand- og kasinobyen Estoril, rett ved Lisboa. Der skreiv han «Portugisisk» – ein diktsyklus av fire dikt som kom på prent i samlinga Polyhymnia (1952). Den gongen var Wildenvey mellom få nordmenn som reiste til «Syden». I dag kan mange kjenne seg att i dikta, ja, særleg no, etter to år med korona, kunne vi skrive under på desse versa: «Et frikvarter fra det kalde nord/ måtte vel finnes et sted på jord./ Jeg fant det i Estoril» og «Men la meg fortelle om skjønn natur/ her under solens diktatur».

2. Den polske nobelprisvinnaren Henryk Sienkiewicz skreiv romanen Quo vadis?, om romerske kristenforfølgingar. Kva tyder den latinske tittelen?

I gammal tid var det vanleg å tru at dei underjordiske kunne kaste sjukdom på folk og husdyr. I mange fjøs kunne det vere ein spesiell bås som ikkje kunne nyttast fordi han var huldrefolket sin. På slike «hørd-båsar» ville kyrne på garden stå i fare for å døy av brå og uforklarleg sjukdom, og båsane fekk dermed stå tomme.

Eg ligg på toppen av eit gigantisk leikestativ og tenkjer i mitt stille sinn at dette er fantastisk. Barnebarnet mitt har opna auga mine for ei heilt ny verd fylt med teknologi. Dyktige ingeniørar saman med pedagogar har brukt all sin kreativitet for at me aldri skal gå lei av å utfordra eigen kropp og eigne sansar. Me dreg frå leikeplass til leikeplass og oppfører oss som ungar i ein godtebutikk der leikeapparata står i kø. Fyrst prøver me det eine, så det andre i ein evig runddans. Ho og eg vert aldri lei. Rett attved oss turnar ein godt vaksen mann i nokre andre apparat. No leikar alle generasjonar. Dette er det eg kallar framsteg. Kva hadde eg av leikeapparat i min barndom mellom blokkane på Landås i Bergen? Ingen. Rett nok likte eg å klatra i lyktestolpane og kjenna lukta av sink i nevane, men det var neppe eit samfunn lagt til rette for leik.

På idrettshøgskulen hadde eg praksis på Beitostølen Helsesportsenter. Her trefte me menneske med ulike funksjonshemmingar. Nokre sumde for fyrste gong, nokre vart hekta på boccia, mens andre konkurrerte på toppnivå i paraidrett.