Ødem under kjeven er eit vanleg symptom på leverskade og kan tyde på infeksjon med den store leverikten.
Foto: Wikimedia Commons
Leveriktar
Ein parasittsjukdom med fleire tusen års historie fører enno til store helseplager for dyr og menneske over heile verda. Tvikjønna flatormar kan leve i årevis inne i levergangane til dyr og menneske. Parasittlarvar angrip hjernen til maur og gjer dei til viljelause zombiar. Spalta denne veka skal med andre ord handle om leveriktar.
Ein hest har det best med sunne og friske tenner.
Foto: Wikimedia Commons
Gap opp
Dei første tennene dukka opp tidleg i utviklingshistoria, den første tannverken kom truleg like etter. Hos familiedyr som hund og katt er tanntrøbbel eit vanleg problem, noko som kan bli både pinefullt for dyra og smerteleg dyrt for eigaren – men andre husdyr kan òg få problem med tannhelsa.
Godt klauvstell er viktig for sunne føter og god dyrevelferd.
Foto: Per Magne Grue / Musea i Nord-Østerdalen
Klauvròte
Våren kjem som vanleg brått på her nord. Snart skal dyra som har stått heile vinteren inne i fjøset, endeleg få sleppa ut på beite. Difor er det no også tid for klauvstell. Sunne og velstelte klauver er viktig for at dyra skal kunne vandre sutlaust rundt på sommarferie, anten dei skal nyte det friske livet på fjellet eller rusle roleg rundt på mjuke, grøne beitemarker.
Det er sannsynleg at influensa opphavleg kom frå andefuglar, som denne stokkanda. Men influensapandemiane i dag er det vi menneske som dyrkar fram, særleg i dei folke- og husdyrtette områda i Kina og Søraust-Asia.
Foto: Wikimedia Commons
Fugleinfluensa
Trekkfugl er eit kjært vårteikn for mange, men dei siste åra har fuglane også trekt med seg smittsame og farlege influensavirus. I Noreg må vi no stengje hønene inne store delar av året for å verne dei mot det dødelege trugsmålet ovanfrå. Kor kjem denne smitten frå, og kva kan vi gjere for å verne oss mot ein ny dødeleg influensapandemi?
Dei fleste tilfella av rabies hos menneske kjem etter angrep av hund, og utan vaksine eller rask behandling er det stor sjanse for å døy.
Illustrasjon: Wikimedia Commons
Hundegalskap
Rabies, eller hundegalskap, har vore ein frykta sjukdom i fleire tusen år. Kvart år blir over 15 millionar menneske behandla mot rabies, og så mange som 60.000 menneske døyr i året – dei fleste etter eit kort sjukeleie med store lidingar.
Huskatten kan bli venn med menneske, men er av natur ein einstøing med lite tolmod for krevjande sosiale fellesskap.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Bestevenn
Aggresjon og evne til å gjere vald mot andre er karaktertrekk vi deler med alle andre dyr vi kjenner. Sjimpansar, som vi lenge trudde var fredelege planteetarar, viste seg å drive med brutale overfall på nabogrupper, og dei kunne då finne på å drepe og ete ungane deira.
Mange fisk bruker lukt for å orientere seg og for å finne heim, men surare sjøvatn kan øydeleggje denne evna.
Foto: Nick Hobgood / Wikimedia Commons
Luktesans
Luktesans, eller kjemoresepsjon, var den aller første sansen som vart utvikla i dyreriket, og den grunnleggjande anatomien for luktesans har vore med oss gjennom 500 millionar år med evolusjon.
Jonas Gahr Støre i 2017: Ein eller annan stad i klesskåpet har statsministeren prov på at han er glad i gris. Er det på tide å finne fram att godskjorta?
Foto: Vidar Ruud / NTB
Gris
Den 10. februar var nok ein heilt vanleg dag på Stortinget. Mellom anna vart fylgjande forslag vedteke med 52 mot 48 røyster:
Fôring av småfugl er ein tradisjon, men vi veit ikkje korleis dette grip inn i den naturlege reguleringa av bestandane.
Teikning: Nasjonalbiblioteket
Fuglefôring
Innimellom muterte virusvariantar, sørperas og stengde ferjesamband kan det vere godt å finne andre ting å fylle kvardagen med. Noko du kan gjere no midtvinters for samstundes å styrke sjelefreden og å ta vare på den nære naturen din, er å mate småfuglane.
Her er årsaka til mykje liding for både hestar og eigarar. Hestens tarmkanal er rett og slett feilkonstruert.
Kolikk hos hest
Kolikk er eit samlenamn for smertefulle lidingar i buken, som regel med opphav i magesekken eller tarmkanalen. Tarmkanalen hos hest er av fagfolk rekna som ein tvilsam konstruksjon, og for hestar er difor kolikk ein av dei viktigaste og mest alvorlege akutte sjukdommane.
Ødem under kjeven er eit vanleg symptom på leverskade og kan tyde på infeksjon med den store leverikten.
Foto: Wikimedia Commons
Leveriktar
Ein parasittsjukdom med fleire tusen års historie fører enno til store helseplager for dyr og menneske over heile verda. Tvikjønna flatormar kan leve i årevis inne i levergangane til dyr og menneske. Parasittlarvar angrip hjernen til maur og gjer dei til viljelause zombiar. Spalta denne veka skal med andre ord handle om leveriktar.
Ein hest har det best med sunne og friske tenner.
Foto: Wikimedia Commons
Gap opp
Dei første tennene dukka opp tidleg i utviklingshistoria, den første tannverken kom truleg like etter. Hos familiedyr som hund og katt er tanntrøbbel eit vanleg problem, noko som kan bli både pinefullt for dyra og smerteleg dyrt for eigaren – men andre husdyr kan òg få problem med tannhelsa.
Godt klauvstell er viktig for sunne føter og god dyrevelferd.
Foto: Per Magne Grue / Musea i Nord-Østerdalen
Klauvròte
Våren kjem som vanleg brått på her nord. Snart skal dyra som har stått heile vinteren inne i fjøset, endeleg få sleppa ut på beite. Difor er det no også tid for klauvstell. Sunne og velstelte klauver er viktig for at dyra skal kunne vandre sutlaust rundt på sommarferie, anten dei skal nyte det friske livet på fjellet eller rusle roleg rundt på mjuke, grøne beitemarker.
Det er sannsynleg at influensa opphavleg kom frå andefuglar, som denne stokkanda. Men influensapandemiane i dag er det vi menneske som dyrkar fram, særleg i dei folke- og husdyrtette områda i Kina og Søraust-Asia.
Foto: Wikimedia Commons
Fugleinfluensa
Trekkfugl er eit kjært vårteikn for mange, men dei siste åra har fuglane også trekt med seg smittsame og farlege influensavirus. I Noreg må vi no stengje hønene inne store delar av året for å verne dei mot det dødelege trugsmålet ovanfrå. Kor kjem denne smitten frå, og kva kan vi gjere for å verne oss mot ein ny dødeleg influensapandemi?
Dei fleste tilfella av rabies hos menneske kjem etter angrep av hund, og utan vaksine eller rask behandling er det stor sjanse for å døy.
Illustrasjon: Wikimedia Commons
Hundegalskap
Rabies, eller hundegalskap, har vore ein frykta sjukdom i fleire tusen år. Kvart år blir over 15 millionar menneske behandla mot rabies, og så mange som 60.000 menneske døyr i året – dei fleste etter eit kort sjukeleie med store lidingar.
Huskatten kan bli venn med menneske, men er av natur ein einstøing med lite tolmod for krevjande sosiale fellesskap.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Bestevenn
Aggresjon og evne til å gjere vald mot andre er karaktertrekk vi deler med alle andre dyr vi kjenner. Sjimpansar, som vi lenge trudde var fredelege planteetarar, viste seg å drive med brutale overfall på nabogrupper, og dei kunne då finne på å drepe og ete ungane deira.
Mange fisk bruker lukt for å orientere seg og for å finne heim, men surare sjøvatn kan øydeleggje denne evna.
Foto: Nick Hobgood / Wikimedia Commons
Luktesans
Luktesans, eller kjemoresepsjon, var den aller første sansen som vart utvikla i dyreriket, og den grunnleggjande anatomien for luktesans har vore med oss gjennom 500 millionar år med evolusjon.
Jonas Gahr Støre i 2017: Ein eller annan stad i klesskåpet har statsministeren prov på at han er glad i gris. Er det på tide å finne fram att godskjorta?
Foto: Vidar Ruud / NTB
Gris
Den 10. februar var nok ein heilt vanleg dag på Stortinget. Mellom anna vart fylgjande forslag vedteke med 52 mot 48 røyster:
Fôring av småfugl er ein tradisjon, men vi veit ikkje korleis dette grip inn i den naturlege reguleringa av bestandane.
Teikning: Nasjonalbiblioteket
Fuglefôring
Innimellom muterte virusvariantar, sørperas og stengde ferjesamband kan det vere godt å finne andre ting å fylle kvardagen med. Noko du kan gjere no midtvinters for samstundes å styrke sjelefreden og å ta vare på den nære naturen din, er å mate småfuglane.
Her er årsaka til mykje liding for både hestar og eigarar. Hestens tarmkanal er rett og slett feilkonstruert.
Kolikk hos hest
Kolikk er eit samlenamn for smertefulle lidingar i buken, som regel med opphav i magesekken eller tarmkanalen. Tarmkanalen hos hest er av fagfolk rekna som ein tvilsam konstruksjon, og for hestar er difor kolikk ein av dei viktigaste og mest alvorlege akutte sjukdommane.
